Zasada trójpodziału, czyli kompozycja w fotografii. O co tutaj chodzi?

Wykonywanie wysokiej jakości zdjęć wymaga uwzględnienia wielu czynników, a jednym z nich jest kompozycja. Dlatego kadrując dany obiekt, warto pamiętać między innymi o zasadzie trójpodziału fotografii. Na czym polega ta zasada?

Zasada trójpodziału w fotografii

Zasada trójpodziału ma w swoje zastosowanie nie tylko przy robieniu zdjęć, ale również malowaniu, projektowaniu grafik itp. Związana jest z tzw. mocnymi punktami, będącymi miejscami, które najszybciej przyciągają wzrok odbiorcy i oddziałują na jego mózg. Ich wyznaczenie wymaga poprowadzenia dwóch pionowych linii, dzielących fotografowany obraz na trzy równe części. 

Podobne działanie należy przeprowadzić względem poziomej orientacji zdjęcia. Na przecięciach linii znajdują się cztery mocne punkty. To właśnie tam najlepiej jest umieścić najważniejsze elementy tworzonej fotografii, gdyż zadecydują one, czy obserwator uzna zdjęcia za atrakcyjne. Wiele osób, zwłaszcza na samym początku przygody z aparatem, stosuje centralną kompozycję, według której najważniejsze elementy obrazu powinny być umieszczone na wprost obiektywu. Nie jest to jednak dobre rozwiązanie, gdyż stworzona w ten sposób fotografia wydaje się nudna, banalna i pozbawiona głębi. Widz skupia swoją uwagę na centralnie ulokowanym punkcie, ignorując tym samym pozostałą część obrazu.

Przy wykonywaniu zdjęć wykorzystywać kilka mocnych punktów. Istotne jest to, by zachować umiar, gdyż w przeciwnym razie kompozycja przyjmie formę centralną. Musisz także pamiętać, że zasada trójpodziału dotyczy nie tylko punktów, ale również wyznaczonych linii, np. przy fotografiach zachodu słońca, horyzont warto uchwycić nad górną linią poziomą.

Złoty podział a trójpodział w kompozycji fotografii

Złoty podział, znany także jako złota proporcja (ang. Golden Ratio), to matematyczne proporcje, które od wieków uznawane są za estetycznie przyjemne dla oka. Ta metoda polega na podziale pewnej długości lub powierzchni na dwie części w taki sposób, że stosunek dłuższej części do krótszej jest równy stosunkowi całej długości do dłuższej części. Złoty podział jest szeroko stosowany w sztuce, aby uzyskać równowagę kompozycji. Z kolei trójpodział to uproszczona forma złotego podziału, która, jak już wspomniano, dzieli przestrzeń na trzy równe części. Chociaż oba pojęcia mają wspólną ideę harmonijnego kadrowania, różnią się szczegółami. Złoty podział jest bardziej skomplikowany i precyzyjny matematycznie, podczas gdy trójpodział jest prostszy i opiera się na równomiernym podziale przestrzeni na trzy części.

Zasada trójpodziału w fotografii – czy jest obowiązkowa?

Zasada trójpodziału stanowi założenie kompozycyjne, które ma ułatwić tworzenie zdjęć. Technika ta nie jest jednak obligatoryjna. Wielu fotografów odbiega od metody, bo najważniejsze według nich elementy nie pokrywają się z mocnymi punktami lub liniami podziału. Kluczowe znaczenie ma zatem pomysł na zdjęcie, jego przekaz. Jeżeli fotograf, który ignoruje zasadę trójpodziału, robi to celowo, by wymusić na odbiorcy pewną reakcję, wybić go ze schematycznej obserwacji. Jeśli jednak kompozycja zostanie stworzona przypadkowo, wówczas fotografii nie można uznać za udanej. Warto również pamiętać, że reguły kadrowania zależą nie tylko od własnej wizji, ale również samego obiektu. Kompozycja zdjęć portretowych nie wygląda tak samo jak w przypadku fotografii krajobrazowych. I choć zasada trójpodziału to podstawa świetnego zdjęcia, nie należy zapominać o innych formach kadrowania, np. symetrii, asymetrii czy skośnych liniach. Robienie zdjęć to przede wszystkim dobra zabawa.

Mocne punkty powinny eksponować najważniejsze akcenty w tworzonej fotografii. Do zasady trójpodziału powinno się jednak podchodzić z odpowiednim dystansem. W przeciwnym razie, wykorzystanie wszystkich mocnych punktów doprowadzi do stworzenia kompozycji centralnej – nudnej i bez wyrazu.

Autor: Magdalena Skrzypek