Długi czas naświetlania. Poradnik ekspozycji dla początkujących

Długi czas naświetlania to szeroki wachlarz możliwości wykonywania zdjęć nie tylko w dzień, ale również nocą. Jak jednak poradzić sobie z ustawieniem odpowiedniego czasu naświetlania? Dzięki naszemu poradnikowi  znajdziesz odpowiedzi na swoje pytania. Dowiesz się, co to jest długi czas naświetlania i jak ustawić aparat, aby otrzymać wyjątkowe fotografie.

Co to jest czas naświetlania?

Zgodnie z teorią, czas naświetlania jest to czas otwarcia migawki w aparacie, czyli moment, w którym światło pada na materiał światłoczuły. We współczesnych aparatach jest nim matryca, a w starszych modelach to była klisza. Parametr ten wyrażany jest w ułamkach sekund, chociaż w skrajnych sytuacjach czas jest znacznie dłuższy. Przekracza nawet jedną sekundę. Warto jednak pamiętać, że ostre i nieporuszone zdjęcia otrzymywane są w czasie naświetlania poniżej jednej sekundy.

W nowoczesnych urządzeniach czas naświetlania może wynosić od 1/8000 (częściej 1/4000) sekundy do 30 sekund (a nawet 60 s). Aby sterować poprawnie tym parametrem, warto pamiętać, że zmiana jego wartości na przykład z 1/1000 na 1/125 znacznie wydłuża czas ekspozycji, a czas naświetlania 1/30 sekundy będzie zdecydowanie dłuższy niż czas 1/60 sekundy albo 1/5000 sekundy.

Jak ustawić długi czas naświetlania?

Profesjonalny sprzęt fotograficzny najczęściej ma ręczny tryb ustawiania ekspozycji, a więc ustawienie długiego czasu naświetlania jest intuicyjne. Na wbudowanym pokrętle znajduje się on między innymi pod symbolem B lub T. Jeżeli wybierzesz tryb Bulb, naświetlanie będzie trwać do momentu, kiedy zostanie puszczony spust migawki. W przypadku opcji Time naciśnięcie i zwolnienie spustu należy wykonać dwukrotnie. Odstęp pomiędzy tymi czynnościami to czas naświetlania matrycy. 

Długi czas naświetlania pozwala na wykonywanie zdjęć plenerowych w nocy lub w pomieszczeniach ciemnych, z ograniczonym dostępem światła. Profesjonalny fotograf nadaje też w ten sposób oryginalnego i niepowtarzalnego charakteru fotografiom. Parametr ten może być skorygowany w każdej chwili.

Fotografie, w których wykorzystywany jest długi czas naświetlania, pozwalają na uchwycenie nieruchomych elementów z zachowaniem dużej głębi ostrości, a ruchomych obiektów jako rozmytych. Pozwala to na fotografowanie np. ruchu gwiazd lub przesuwających się po niebie chmur. Długa ekspozycja to bardzo wymagające i czasochłonne zadanie, dlatego kluczowe podczas takiej pracy jest zachowanie stabilnej pozycji aparatu. Dobrym rozwiązaniem będzie statyw.

Długi czas naświetlania w dzień i w nocy

Długi czas naświetlania wymaga ustawienia odpowiedniej przysłony, dlatego każdy fotograf powinien pamiętać, że im wyższa jej wartość, tym mniejsza ilość światła wpadającego przez obiektyw na matrycę. Aby polepszyć jakość zdjęcia, czasem stosowane są filtry szare – okrągłe lub prostokątne. Jak długi ma być czas naświetlania do dziennych zdjęć? Powinien on stanowić odwrotność ogniskowej obiektywu. Na przykład, jeśli będzie wynosić 50 mm, to czas naświetlania może być dłuższy niż 1/50 sekundy. 

A jak ustawić aparat do zdjęć nocnych? Tutaj powinna zostać wykorzystana długa ekspozycja. W tym przypadku nie trzeba stosować szarych filtrów, jednak warto pamiętać, że sama ekspozycja nie powinna trwać dłużej niż 60 sekund i nie krócej niż 30 sekund. W tym przypadku zalecana przysłona to f/8 lub f/11. Wpływ na zdjęcia ma również ISO. Jego niska wartość sprawia, że niekontrolowana zmiana jasności pojawia się bardzo rzadko.

Jak ustawić czas naświetlania?

Chcąc robić doskonałe zdjęcia, warto pamiętać o kilku trikach:

• jeśli na fotografii ruch ma być zamrożony, należy wykorzystać niskie czasy naświetlania oraz wysokie ISO,
• osoby, które fotografują aparatem z obiektywem o długiej ogniskowej, muszą skracać czas ekspozycji. Niewielki ruch sprawi, że zdjęcie może być nieostre,
• bardzo długi czas ekspozycji (ponad kilka sekund) jest idealny do robienia zdjęć, gdy fotograf chce zarejestrować ruch światła w miastach, przy ulicach lub torach kolejowych. W ten sposób można uzyskać efekt tzw. długich smug.

Zdjęcia z długim czasem naświetlania wykonywane są często przez profesjonalistów. Aby były one doskonałe, każdy fotograf powinien pamiętać o kilku zasadach oraz doskonale znać swój sprzęt. Wiedząc, jak zmienić czas naświetlania w aparacie, można uchwycić na fotografii naprawdę niezwykłe momenty.

Autorka: Magdalena Skrzypek