Historia fotografii, czyli jak człowiek nauczył się zatrzymywać czas w kadrze

Fotografia zaliczana jest do sztuk wizualnych, a najlepsze zdjęcia wykonane przez wybitnych artystów kupowane są za rekordowe sumy, przekraczające kilka milionów dolarów. Jednym z największych atutów tej dziedziny jest jej powszechność. Nie trzeba bowiem ogromnego talentu, by robić zdjęcia przy użyciu prostego aparatu lub telefonu. Niewiele osób jednak wie, że łatwo dostępne dziś sprzęty fotograficzne są wynikiem wieloletniej pracy nad światłem i obrazem.

Historia fotografii światowej

Pierwsza fotografia w historii została wykonana przez Nicéphore’a Niépce’a w 1826 roku i nosiła tytuł „Widok z okna w Le Gras”. Autor zdjęcia fascynował się inżynierią, a swój obraz stworzył, wykorzystując polerowaną płytkę cynkową z dodatkową warstwą asfaltu syryjskiego, czyli masy bitumicznej znad brzegów Morza Martwego. Niépce eksperymentował ponadto z chlorkiem srebra, który zmieszany z kredą przybierał ciemniejszy odcień na skutek oddziaływania UV. 

Do jego prac dołączył Louis Jacques Daguerre, będący odkrywcą obrazu utajonego, tj. początkowej fazy wywołanego negatywu. 7 stycznia 1839 roku Daguerre udowodnił, że przy użyciu srebra i miedzianej płytki można przeprowadzić dagerotyp pozwalający na uzyskanie szczegółowych zdjęć wywoływanych w parach rtęci. Następnie William Fox Talbot zaprezentował światu kalotyp uznawany za pierwszą technikę negatywową. Jego odkrycie zostało udoskonalone przez George’a Eastmana.  

Pierwsze lata XX wieku uznaje się za symboliczną cezurę między fotografią historyczną a współczesną. W 1907 roku wprowadzono autochrom składający się ze szklanej płytki oraz trójkolorowej warstwy skrobi ziemniaczanej, które dodatkowo okrywała emulsja panchromatyczna do czarno-białych zdjęć. W trakcie ekspozycji światło przechodziło przez barwną mozaikę, a po wywołaniu pozytywu powstawał obraz w naturalnych tonacjach. Wady tego procesu zostały ostatecznie usunięte w 1935 roku.

Pierwsza fotografia w historii

W kontekście historii fotografii, warto wspomnieć nieco więcej o pierwszym obrazie utrwalonym przez francuskiego wynalazcę, czyli o „Widoku z okna w Le Gras” stanowiącym efekt ponad 10. lat badań i doświadczeń, które zostały zainicjowane eksperymentem nad materiałami światłoczułymi oraz camera obscura. 

Pierwszy negatyw Niépce stworzył na papierze, następnie zdecydował się na zastosowanie szklanej płytki i asfaltu syryjskiego. Umieścił na nich wizerunek papieża, a następnie wystawił całość na słońce. W wyniku ekspozycji udało mu się uzyskać negatywowy obraz. Na dalszym etapie eksperymentów mężczyzna zamienił szkło na metal, dzięki czemu powstała matryca.

Niépce wykorzystywał ją do powielania grafik, a pierwszą z nich błędnie określono jako najstarszą fotografię w historii. Tak naprawdę, dopiero w 1826 roku udało mu się odtworzyć rzeczywisty obraz, przedstawiający gospodarstwo i pole widoczne z jego pracowni. Zdjęcie zostało stworzone przy użyciu płytki z pewteru pokrytej asfaltem syryjskim. Obraz Nicéphore’a Niépce’a został dołączony do listy „100 fotografii, które zmieniły świat”.

Historia fotografii kolorowej w Polsce

Historia polskiej fotografii jest zróżnicowana i interesująca, jednak opowieść o niej warto rozpocząć od 1909 roku, kiedy Stanisław Lilpop wykonał przy użyciu autochromu portret swojej przyjaciółki.  Jego pracę uznaje się za pierwsze kolorowe zdjęcie w naszym kraju. Znanymi fotografami byli także Tadeusz Rząca oraz Henryk Mikolasch. Pierwszy z nich uchwycił „Kwiaciarki na rynku w Krakowie”, drugi – „Dziewczynki z morelami”. 

W latach 1912-1918 dużym uznaniem opinii publicznej cieszył się Stanisław Krygowski. W trakcie pobytu w Tatrach wykonał fotografie zakopiańskich górali i turystów z wykorzystaniem autochromu. Warto również wspomnieć o Janie Włodku, który w ciągu 18 lat stworzył aż 243 zdjęcia Krakowa oraz polskich gór. 

W okresie dwudziestolecia wojennego do naszego kraju przybyli Hans Hildenbrand i Maynard Williams, twórcy obrazów wiejskich. Część ich zdjęć trafiła do National Geographic. Pierwsze kolorowe fotografie II wojny światowej zostały natomiast wykonane w Polsce przez Juliena Bryana. Do swoich prac użył filmu Kodachrom.

Historia fotografii cyfrowej

Za utrwalanie obrazów cyfrowych odpowiada światłoczuła matryca CCD lub CMOS. Pierwszą z nich wynaleziono pod koniec lat 70. XX wieku. Odkrycia dokonali Willard Boyle i George Smith. Pierwsza kolorowa fotografia cyfrowa została natomiast stworzona przez Michaela Tompsetta w 1972 roku. Co ciekawe, Boyle i Smith zdobyli Nagrodę Nobla, choć ich głównym celem było stworzenie matrycy, która miałaby zastosowanie wideotelefonie.

Fotografia – historia aparatu fotograficznego

Bracia Susse są uważani za wynalazców aparatu fotograficznego, który wykorzystywał technikę dagerotypii. Ich sprzęt został skonstruowany w roku 1839. Interesującym jest fakt, że na początku fotografii wielkość odbitki była uzależniona od rozmiarów aparatu. Aby otrzymać większe zdjęcie, konieczne było skorzystanie z większego aparatu. To spowodowało, że fotografowie musieli się dostosować do dostępnych środków technicznych, aby uzyskać odpowiednią wielkość obrazu. 

Pierwszy małoobrazkowy aparat fotograficzny powstał w 1925 roku, natomiast pierwsza lustrzanka dwuobiektywowa została wynaleziona w roku 1929. Kolejnym krokiem w historii aparatów fotograficznych było wyprodukowanie lustrzanki jednoobiektywowej w 1936 r. 

Technologia fotografii cyfrowej, która jest obecnie powszechnie wykorzystywana, została wynaleziona w roku 1975 przez inżyniera firmy Kodak. Pierwsze aparaty cyfrowe, a konkretnie ich prototypy, łączyły różnorodne elementy, które były w tamtych czasach doskonale znane. Obiektyw, przenośny magnetofon na kasety analogowe, liczne baterie (aż 16 sztuk!), matryca CCD oraz obwody cyfrowe i analogowe… wszystko zostało połączone w jednym urządzeniu. Zapis pierwszych zdjęć cyfrowych wymagał jednak cierpliwości, gdyż odbitki zapisywane były na kasecie magnetycznej, a wyświetlały się na ekranach komputerów.

W XXI wieku nastąpił gwałtowny rozwój technologiczny aparatów cyfrowych. Od końca XX wieku pojawiło się wiele nowych technologii, które znacznie poprawiły jakość wykonywanych zdjęć i wygodę użytkowania. Fotografia cyfrowa stała się bardzo popularna dzięki powszechności komputerów i możliwości obróbki oraz przechowywania zdjęć na przenośnych dyskach.

Historia fotografii obejmuje wiele przełomowych wydarzeń, dzięki którym współczesna technika tworzenia zdjęć jest bardzo zaawansowana, a stosowane do utrwalania naturalnych obrazów urządzenia oferują wiele możliwości. Aparaty tworzone są w taki sposób, by spełniały potrzeby zarówno profesjonalistów, jak i amatorów. Warto zatem bawić się fotografią i czerpać z niej przyjemność, niezależnie od doświadczenia, czy też umiejętności.

Autorka: Magdalena Skrzypek